Verticaal groen in steden: Ecologische en bouwtechnische uitdagingen

Je ziet in steden steeds vaker verticale begroeiing verschijnen. Groen op muren en gevels is een slimme oplossing wanneer de ruimte schaars wordt. Verticale tuinen geven niet alleen kleur aan sombere gebouwen, maar dragen ook bij aan een betere leefomgeving.  In onze blog lees je over de ecologische en bouwtechnische uitdagingen van verticaal groen. Wat is het precies, waarom is het belangrijk en waar moet je rekening mee houden bij de toepassingen ervan?

Wat is verticaal groen?

Verticaal groen omvat alle vegetatie die op een verticale ondergrond wordt geplaatst. Denk bijvoorbeeld aan groene gevels, living walls, modulair cassettesystemen en zelfs verticaal bos. Het Italiaanse Bosco Verticale in Milaan is het bekendste voorbeeld. Twee woontorens met honderden bomen, struiken en planten in de gevels.

Steden worden steeds dichter bebouwd. De ruimte voor parken en tuinen neemt af. Verticaal groen biedt een manier om toch natuur in de stad te brengen. Het zorgt voor schaduw en verkoeling in warme periodes. Planten zuiveren de lucht en houden fijnstof tegen. Ook helpt het bij het vasthouden van regenwater. Daarnaast hebben groene gevels een positieve invloed op de beleving van de stad. Ze maken gebouwen vriendelijker en aantrekkelijker om naar te kijken.

Ecologische en bouwtechnische uitdagingen van verticaal groen

Hoewel de voordelen duidelijk zijn, brengt verticaal groen ook uitdagingen met zich mee. Zowel ecologisch als bouwtechnisch vraagt het om een goed doordachte aanpak.

Ecologische uitdagingen

Beperkingen in biodiversiteit: in een kleine plantenmodule passen maar een paar soorten. Daardoor ontstaat een beperkte biodiversiteit. Een echt gevarieerd ecosysteem blijft lastig om na te bootsen op een gevel. Planten hebben ook te maken met extreme omstandigheden. Denk aan wind, kou en droogte. Niet elke soort daar goed tegen bestand.

Waterbeheer en irrigatie: een groene gevel heeft regelmatig water nodig. Zeker in warme of droge perioden. Een slim irrigatiesysteem is daarom van groot belang. In Venlo wordt bijvoorbeeld gewerkt met een systeem dat water opslaat en afgeeft via capillair doek. Dat voorkomt verspilling en houdt planten gezond.

Klimaatregulatie en luchtkwaliteit: verticaal groen helpt bij het reguleren van het microklimaat. Planten houden warmte vast in de winter en zorgen voor verkoeling in de zomer. Ze filteren schadelijke stoffen uit de lucht en vangen fijnstof op. Dit draagt bij aan een betere luchtkwaliteit in drukke stedelijke gebieden.

Bouwtechnische uitdagingen

Gewicht en constructeisen: een groene gevel kan behoorlijke zwaar worden. Vooral wanneer het systeem water opneemt of als er grotere planten in staan. Een modulair systeem zoals MobiPanel weeg inclusief planten zo’n 40 kg per vierkante meter. Dat lijkt weinig, maar voor hoge gevels is dat een behoorlijke belasting. Daarom is het belangrijk om vooraf goed te onderzoeken of een constructie geschikt is. Niet alleen de gevel, maar ook de fundering en onderliggende infrastructuur spelen mee. In dat kader is het verstandig om, net zoals bij een asfaltonderzoek bij BKK Advies, de ondergrondse draagkracht en opbouw grondig te laten analyseren. Zo weet je zeker dat je met een stabiele basis werkt.

Waterdichting en vochtrisico: water en planten zijn een risico voor gebouwen. Wortels kunnen schade veroorzaken en vocht kan binnendringen. Daarom is het belangrijk om goede waterdichte lagen aan te brengen. In Bosco Verticale is gebruikgemaakt van bitumen, geotextiel en drainage in elke plantenbak.

Brandveiligheid: bij brand kan begroeiing extra risico geven. Het systeem moet daarom voldoen aan strenge eisen. Veel producten bieden daarom panelen met brandklasse B-certificering. Die voldoen aan Europese normen voor gevel veiligheid.

De toekomst van verticaal groen in stedelijke planning

Steeds meer steden experimenteren met groene hoogbouw. In Utrecht verrijst Wonderwoods, een ‘verticaal bos’ geïnspireerd op het voorbeeld uit Milaan. Ook in Eindhoven en Amsterdam lopen vergelijkbare projecten. Onderzoekers van Wageningen University (WUR) kijken naar effecten op luchtzuivering en biodiversiteit. Daarbij komt steeds meer aandacht voor slimme combinaties van natuur en techniek. Hydroponics en verticale landbouw zijn hier een goed voorbeeld van. Je kweekt dan planten zonder aarde, vaak op water. Dit kan 40% meer opbrengst geven met tot 60% minder water. Zo kunnen gevels straks niet alleen mooi zijn, maar ook functioneel voedsel leveren.

Benieuwd naar nog meer duurzame trends? Lees hier de duurzame trends in 2025 of 5 tips om je huis te verduurzamen.